Kürtçenin kökeni ve tarihsel yayılımı oldukça ilginç bir konudur. Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesinin İranî grubuna aittir ve özellikle Kuzeybatı İranî diller arasında sınıflandırılır.
Kürtçenin Tarihsel Kökeni: Nerenin (Nereli)?
- Coğrafi Köken:
- Kürtçe, Medlerin konuştuğu dillerle akraba olduğu düşünülen bir dildir.
- Med İmparatorluğu (MÖ 678–549) döneminde bugünkü Batı İran, Doğu Anadolu ve Kuzey Irak bölgelerinde konuşulan dillerden evrilmiştir.
- Zagros Dağları ve çevresi, Kürtçenin şekillendiği ana bölge olarak kabul edilir.
- Modern Kürtçenin Lehçeleri ve Yayılımı:
- Kurmanci (Kuzey Kürtçesi): En yaygın lehçe; Türkiye, Suriye, Kuzey Irak, İran’ın batısı ve Kafkaslarda konuşulur.
- Sorani (Orta Kürtçe): Irak Kürdistanı ve İran’ın Kürt bölgelerinde resmi dil statüsündedir.
- Pehlewani/Goranice (Güney Kürtçesi): İran’ın Kirmanşah, İlam ve Irak’ın Hanekin bölgelerinde konuşulur.
- Zazaca (Dimilkî): Bazı dilbilimciler tarafından Kürtçenin bir lehçesi olarak kabul edilirken, bazılarına göre ayrı bir dildir. Türkiye’nin Dersim, Bingöl, Elazığ ve Sivas yörelerinde konuşulur.
Kürtçenin “Orjinal” (En Eski) Konuşulduğu Yerler
- En eski Kürtçe metinler (örneğin Ehmedê Xanî’nin “Mem û Zîn”i), Hakkari, Botan (Cizre) ve Irak Kürdistanı bölgelerinde yazılmıştır.
- Tarihsel olarak en eski Kürtçe konuşan topluluklar, Zagros Dağları, Hakkari, Şehrizor (Irak) ve Fars’ın Kürt bölgelerinde yaşamıştır.
Sonuç:
Kürtçe, İranî dillerin Kuzeybatı kolundan gelir ve Zagros-Toros hattında şekillenmiştir. Bugünkü İran, Irak, Türkiye ve Suriye’nin kesişim bölgeleri, Kürtçenin en eski ve orijinal konuşulduğu yerlerdir.
Kaynak: MİDYATHABER