Azat etmek ne demek?

“Azat etmek”, Türkçe’de (özellikle Osmanlı Türkçesi’nde ve bazı lehçelerde) kullanılan bir fiil olup temel anlamı “serbest bırakmak, özgürlüğüne kavuşturmak” demektir. Kökeni Farsça “âzâd” (آزاد) kelimesine dayanır ve “hür, özgür” anlamı taşır.

Detaylı Anlamları:

1. Esaretten Kurtarmak:
   • Köle, tutsak veya rehine gibi kişileri özgürlüğüne kavuşturmak.
   • Örnek: “Padişah, savaş esirlerini azat etti.”
2. Bağımlılıktan Uzaklaştırmak:
   • Birini borç, yükümlülük veya baskı altındaki durumdan kurtarmak.
   • Örnek: “Alacaklı, borçluyu azat etti.”
3. Mecazi Kullanım:
   • Birini sıkıntılı veya istemediği bir işten/ortamdan kurtarmak.
   • Örnek: “Patron, onu o stresli projeden azat etti.”

Tarihsel ve Kültürel Bağlam:

• Osmanlı’da: Kölelerin özgür bırakılması için “azatname” (özgürlük belgesi) düzenlenirdi.
• Divan Edebiyatı’nda: “Azad eylemek” şeklinde geçer, sevgilinin gönül esaretinden kurtulmak gibi metaforik anlamlarda kullanılır.

Eş Anlamlılar:

• Serbest bırakmak,
• Hürriyetine kavuşturmak,
• Tahliye etmek,
• Kurtarmak.

Günümüz Kullanımı:

Daha çok tarihi metinlerde, edebi eserlerde veya resmi törenlerde (örneğin, hayvanları özgür bırakma ritüellerinde) karşınıza çıkabilir. Günlük dilde “serbest bırakmak” daha yaygındır.

Örnek Cümle:
“Şehir efsanelerine göre, bu kale duvarlarında yüzyıllar önce bir kral, tüm tutsakları azat etmiş.”